Ναός του Ιανού (Ρωμαϊκή Αγορά)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Ναός του Ιανού στη Ρωμαϊκή Αγορά | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | Ρωμαϊκός ναός, πρώην κτίριο ή κατασκευή και αρχαία ρωμαϊκή κατασκευή |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°53′35″N 12°29′9″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Ρώμη |
| Χώρα | Ιταλία |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
O κύριος ναός του Ιανού (λατιν. pelagus templum Janus) όπως συνήθως απεκαλείτο, αν και δεν ήταν ακριβώς ναός, βρισκόταν στη Ρωμαϊκή Αγορά κοντά στην οδό Αγκριλέτουμ. Είχε θύρες και στις δύο πλευρές και στο εσωτερικό του υπήρχε το άγαλμα του Ιανού, του διπρόσωπου θεού των ορίων. Οι πόρτες του ναού, γνωστές ως Θύρες του Ιανού, ήταν κλειστές σε καιρό ειρήνης και ανοικτές σε περίπτωση πολέμου.
Σύμφωνα με τον Τίτο Λίβιο (βιβλ. 1.19) ο Νούμα Πομπίλιους 2ος βασιλιάς της Ρώμης αποφάσισε να εκτρέψει την προσοχή των πρώτων, πολεμοχαρών Ρωμαίων από τους βίαιους τρόπους τους, ενσταλάζοντάς τους δέος και ευλάβεια. Τα σχέδιά του περιελάμβαναν προώθηση της θρησκείας, υιοθέτηση ιερατικών αξιωμάτων και οικοδόμηση ναών με σκοπό να τους εμφυσήσει πνευματικότητα.
Αρχαίες περιγραφές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πλούταρχος στον Βίο του βασιλιά Νουμά, γράφει: "Ο Ιανός έχει επίσης ναό στη Ρώμη με διπλές θύρες, τις επονομαζόμενες Θύρες του πολέμου. Παραμένουν συνέχεια ανοικτές σε καιρό πολέμου, αλλά κλείνουν, όταν έλθει ειρήνη . Το τελευταίο ήταν δύσκολο θέμα και σπάνια συνέβαινε, μια και το βασίλειο ήταν πάντα εμπλεκόμενο σε κάποιον πόλεμο, καθώς το αυξανόμενο μέγεθός του το έφερνε σε σύγκρουση με τα άλλα έθνη, που το περιτριγύριζαν. Αλλά την περίοδο του Αυγούστου ήταν κλειστές, από την εποχή που εκτοπίστηκε ο Μάρκος Αντώνιος. Πριν από αυτό, όταν ο Μάρκος Ατίλιος Ρέγκουλος και ο Τίτος Μάνλιος Τορκουάτος ήταν ύπατοι, οι θύρες έκλεισαν για λίγο· μετά πάλι ξεκίνησε πόλεμος και αμέσως άνοιξαν".
Θέση και δομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βόρεια από τον ναό βρίσκεται η οδός Αγκριλέτουμ, η Ιουλία Κούρια και τα Ρόστρα, δυτικά η Αψίδα του Σεπτίμιου Σεβήρου, νότια ο Λάκους Κούρτιους και ο Κίονας του Φωκά· ανατολικά η Ιερά Οδός και το Ιερό της Αφροδίτης της Αποχέτευσης και η Αιμιλία Βασιλική.
Ο ναός ήταν ένα μικρό, ορθογώνιο κτήριο με δύο θύρες, μία σε κάθε στενή πλευρά του.
Οι Θύρες του Ιανού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη βασιλεία του Νουμά, οι θύρες του Ιανού ήταν κλειστές και η Ρώμη έμενε σε ειρήνη. Ο επόμενος βασιλιάς Τούλος Χοστίλιος άνοιξε τις Θύρες, όταν πήγε σε πόλεμο με την Άλμπα Λόνγκα. Οι θύρες του Ιανού παρέμειναν ανοικτές για τα επόμενα 400 έτη, ως τον Α΄ Εμφύλιο Πόλεμο, όταν ο Τίτος Μάνλιος Τορκουάτος έκλεισε τις Θύρες του Ιανού το 234 π.Χ. Αυτό κράτησε για 8 έτη, διότι ο πόλεμος με τους Γαλάτες στη βόρειο Ιταλία έκανε τις Θύρες του Ιανού να ξανανοίξουν. Δεν έκλεισαν ως το 29 π.Χ., με το τέλος του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας Ζ΄.
Στα Πεπραγμένα του θεϊκού Αυγούστου, ένας από πρώτο πρόσωπο απολογισμός της ζωής του Αυγούστου, ο Αυτοκράτορας ισχυρίζεται: "Ο Ιανός Κουιρίνος, που οι πρόγονοί μας ευχόταν να είναι κλειστός, όποτε η ειρήνη διασφαλιζόταν από τις νίκες μας σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, σε γη και θάλασσα, είχε καταγραφεί, ότι ήταν κλειστός πριν γεννηθώ, δύο φορές μόνο από τότε που ιδρύθηκε η πόλη, αλλά η Σύγκλητος θέσπισε, ότι θα έπρεπε να κλείσει σε τρεις περιπτώσεις, όσο ήμουν ηγέτης (princeps)".
Ο Δίων Κάσσιος (51.20 και 53.27) μας επιτρέπει να χρονολογήσουμε τις δύο πρώτες περιπτώσεις: ο ναός έκλεισε το 29 και το 25 π.Χ. Η τρίτη περίπτωση είναι συζητήσιμη. Ο μόνος συγγραφέας που την προσδιορίζει, είναι ο Ορόσιος, που σχετίζει το συμβάν με τη γέννηση του Χριστού, ήτοι το έτος 1 μ.Χ. Πάντως όλοι οι σύγχρονοι ερευνητές απορρίπτουν την αναφορά του Οροσίου, διότι οι Ρωμαϊκές λεγεώνες εκστράτευαν στη Γερμανία και/ή κάπου στη μακρινή Ανατολή το 2 μ.Χ. Ο Ίνες Σκοττ Ρύμπεργκ και ο Γάιος Στερν χρονολογούν το τρίτο κλείσιμο το 13 π.Χ., βασιζόμενοι στην ενωμένη επιστροφή του Αυγούστου και του Αγρίππα στη Ρώμη, αφού επήλθε ειρήνη τις επαρχίες. Ο σερ Ρόναλντ Σύμε χρονολογεί το κλείσιμο το 7 π.Χ., για να συμπέσει με τον θρίαμβο του Τιβερίου κατά την δεύτερη υπατεία του, τα γεγονότα της οποίας έχουν χαθεί για το έτος εκείνο λόγω του κενού που υπάρχει στα διασωθέντα χειρόγρα του Δίωνος Κασσίου. Ο Μάριο Τορέλλι ακολουθεί την ημερομηνία του Οροσίου.
Οι μετέπειτα Αυτοκράτορες επίσης έκλεισαν τις Θύρες του Ιανού, με πολύ στόμφο. Τα πιο διάσημα κλεισίματα συνέβησαν από τον Νέρωνα και τον Βεσπασιανό. Ο Νέρων έκοψε μία μεγάλη σειρά νομισμάτων με τον Βωμό της Ειρήνης και άλλα με τον ναό του Ιανού με κλειστές τις πύλες σε ανάμνηση του γεγονότος. Άλλοι Αυτοκράτορες σίγουρα έκλεισαν και ξανάνοιξαν τις Θύρες του Ιανού, αλλά αναφορές από μεταγενέστερους και λιγότερο ακριβείς ιστορικούς είναι αρκετά σπάνιες.
Ο ποιητής Βιργίλιος περιέλαβε στην Αινειάδα το άνοιγμα των θυρών του Ιανού για να ξεκινήσει πόλεμος μεταξύ των Τρώων και των Λατίνων.
Σύγχρονα ερείπια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σήμερα τα λιγοστά ερείπια του ναού απλώνονται πίσω από την Αιμιλία Βασιλική, στους πρόποδες του Αργκιλέτουμ, στη Ρωμαϊκή Αγορά.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Plutarch's Lives Volume 1
- Res Gestae Divi Augusti, paragraph 13, translation from Wikisource
- Orosius In Paganos 6.22
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ναός του Ιανού (Αγορά του Ολιτόριουμ) στη Ρώμη
- Ναός του Ιανού (Ωτύν) στο Αυγουστόδουνον της Γαλλίας
Πινακοθήκη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
To άνοιγμα των θυρών του Ιανού, έργο του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς του 1635. -
Ο Αύγουστος κλείνει τις θύρες του Ιανού, έργο του Λουί ντε Μπουλόνι λε ζεν -
-
-
-
-
.JPG)
.JPG)
_(14576631338).jpg)
